ताप्लेजुङ, २ माघ
माङ्गेना अनलाइन टिभीको प्रस्तुति रहेको ‘पालाम’को शनिवार ताप्लेजुङ सदरमुकाम फुङ्लिङमा विमोचन गरिएको छ ।
माघे संक्रान्ति अर्थात् कक्फेक्वा तङ्नामको अवसर पारेर माङ्गेना अनलाइन टिभीले तयार पारेको पालामको प्रदेशसभाका सांसद प्रतापप्रकाश हाङ्गामले बिमोचन गरे । १८ मिनेट लामो पालामभित्र लिम्बू जातिको मौलिक संस्कृति र परम्पराको गाथा गाइएको छ । ‘शिर उठाइ डुली हिड्दा,धर्ती माथि घुमी हिड्दा’भन्ने शब्दबाट सुरु भएको पालामका अधिकांश सेरहरु प्रेमिल भावमा बगेका छन् ।
‘पृथ्वी माथि घुमी हिँड्दा, प्रेमको पर्दा खोली हेर्दा’ यो शब्दले गीतबाटै प्रेमीप्रेमिकाको साइनो जोड्न खोजेको छ । कथाका पात्र र बिषय काल्पनिक बनाएर तयार पारिएको पालममा‘फुलजस्तो जोवन फुलेछौ नी, प्रेममा सुहाउँदो भए छौ नी’ प्रेमीले प्रेमिकालाई यसरी जिस्क्याएका छन् ।
प्रेम बराबर हुने तर्क गरिएको पालाममा राजा नापिने ढुङ्गामा पुगेर प्रेमी प्रेमिकाले आफ्नो उचाइ ग्रहण गरेर प्रेमलाइ तराजुमा जोख्न नहुने अडान कसिएको छ । ‘बलेसी पानी तत्प खस्यो, भन्नलाई बात ठ्याक्क बस्यो’अन्तिम सेरमा यसो भन्दै पालामको बिट मारिएको छ । माङ्गेना अनलाइन टिभीका प्रोपाइटर भक्त पालुङ्वा र कौशिला चोङ्वाङको मुख्य अभिनय रहेको पालामको अधिकांश दृश्य दोभानमा पुसेमेलाका क्रममा कैद गरिएको छ ।
धनुषकाँड र बिनायोको प्रयोग देखि ऐतिहासिक मानिएको राजा नापिने ढुङ्गा सम्म पालामको कथाभित्र समेटिएका छन् । विषेशगरी सोल्टी–सोल्टिनी वा साइनो सम्बन्ध नलाग्नेबीच हात समाएर गोलो घेरा बनाएर नाच्नु लिम्बू जातिको विषेशता हो । विवाह, शुद्धाइँ तथा विभिन्न चाडपर्व र मेलाहरुमा नाचिने यस्तो नृत्यलाई याःलाङ अर्थात् धान नाच भनिन्छ । यो नाच लिम्बू समुदायको मौलिक संस्कृतिभित्र पर्ने लोकप्रिय सभ्यता हो ।
सुखदुःखको समयमा साइनो नलाग्ने महिला र पुरुषले हातमा हात समाएर गोलाकार घेरामा घुम्दै अघि पछि सर्दै मुन्धुमको साथमा नाचिने यालाङ नाचको बेला गाइने गीत ‘पालाम’ हो । मेला, उत्सव, विवाह, भोज, बजारमा मायाप्रिती साट्दै दुःखसुख पोख्ने माध्यमको रुपमा नाचिँदै आएको धाननाच पछिल्लो समय उधौली–उभौली पर्व तथा औपचारिक कार्यक्रममा मात्रै सीमित हुन थालेको छ ।
विमोचन कार्यक्रममा किराँत धर्म तथा साहित्य उत्थान संघका जिल्ला अध्यक्ष कर्णबहादुर पालुङ्वा,किराँत याक्थुङ चुम्लुङका प्रदेश सदस्य मोति पालुङ्वा,फुङ्लिङ वडा नं ५ का वडासदस्य सुरेश सिंघक लगायतको उपस्थिति रहेको थियो । पालामको छायाँङ्कन र प्रस्तुतिबारे वडासदस्य सिंघक,पत्रकार महासंघ ताप्लेजुङका पूर्व अध्यक्ष खगेन्द्र अधिकारी,सामाजिक कार्यकर्ता अस्मिता साँवा लगायतले प्रकाश पारेका थिए ।
