काठमाडौं । शिवम् सिमेन्ट गुणस्तरहिन भएको पाइएपछि सरकारले इजाजत खोस्ने तयारी गरेको छ । पटक पटक सरकारी निकायले गरेको अनुगमनमा गुणस्तरहीन भनी कारबाहीका लागि सिफारिस हुँदै आएको सो सिमेन्टले पछिल्लो पटक पनि गुणस्तरमा सुधार गर्न नसकेपछि इजाजत रद्ध गर्ने तयारी गरिएको स्रोतले बतायो ।
सिमेन्ट गुणस्तरहीन देखिएपछि गुणस्तर तथा नापतौल विभागले कारवाही प्रक्रिया अगाडि बढाएको हो । शिवम् सिमेन्टमा मात्रा भन्दा बढी म्याग्नेसियम देखिएको विभागले जनाएको छ ।
विभागले गरेको जाँचमा होङ्सी सिमेन्ट उद्योग अन्तर्गतको शिवम् सिमेन्ट (नवलपरासी) बाट उत्पादित सिमेन्टमा म्याग्नेसियम अधिकतम देखिएको थियो ।
विभागले सिमेन्टमा हुनुपर्ने न्युनतम मापदण्ड पूरा नगरेको भन्दै ५ उद्योगलाई कारबाहीको चेतावानी दिदै पत्र काटेको छ ।
होङ्सी सिमेन्ट (शिवम सिमेन्ट), सगरमाथा सिमेन्ट, अर्घाखाँची सिमेन्ट, सुभश्री जगदम्बा सिमेन्ट र गोरखकाली सिमेन्टलाई पत्र काटिएको विभागले जनाएको छ । सिमेन्टमा हुने म्याग्नेसियम अक्साइडको मात्रा मापदण्डभन्दा बढी भएकोले यी सिमेन्ट उद्योगमाथि कारवाही प्रक्रिया सुरु गरिएको हो ।
गुणस्तर तथा नापतौल विभागले सिमेन्टमा अधिकतम ५ प्रतिशतसम्म एमजिओ अर्थात् म्याग्नेसियम अक्साइडको मात्रालाई छुट दिएको छ ।
विभागले गरेको नमुना संकलन र परीक्षणका क्रममा यी सिमेन्टहरुमा एमजिओको मात्रा ५ दशमलब ८ प्रतिशतसम्म भेटिएको महानिर्देशक विश्वबाबु पुडासैनीले बताए ।
महानिर्देशक पुडासैनीले भने, ‘पाँच प्रतिशतभन्दा बढी म्याग्नेसियम भएको सिमेन्ट गुणस्तरको मानिँदैन ।’ ओपीसी र पीपीसी सिमेन्टमा पाइने तत्वहरुमा म्याग्नेसियम अक्साइड अर्थात् एमजीओ पनि एक तत्व हो ।
सिमेन्टमा यसको मात्रा जति कम भयो, त्यसलाई राम्रो मानिँदै आएको छ । म्याग्नेसियम अक्साइड प्रकृतिमै हुने भएकाले सिमेन्ट उत्पादन गर्दा यसलाई नियन्त्रण गर्नुपर्दछ । सरकारले सिमेन्टमा एमजीओको मात्रा ५ प्रतिशतसम्मलाई ठीकै मान्दै आएको छ ।
सिमेन्टमा यसको मात्रा जति कम भयो, त्यसलाई राम्रो मानिन्छ । अधिकांश विकासशील र विकसित देशहरुमा भने एमजीओको मात्रा ४ प्रतिशत मात्रै राखिएको पाइएको छ ।
सिमेन्टमा एमजीओको मात्रा बढी भएमा यसले गिट्टी, बालुवा तथा इँट्टालाई राम्रोसँग नसमात्ने र सुकेलगत्तै फुट्ने वा चर्कने गर्छ । अभियान टाइम्सका साथमा ।
